Ανακεφαλαίωση ρωμαϊκής και βυζαντινής ιστορίας

  

Ανακεφαλαίωση 

Α. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι

Οι Ρωμαίοι:

• Κατάκτησαν την Ελλάδα και κράτησαν τους Έλληνες διαιρεμένους.
• Δημιούργησαν ένα απέραντο κράτος κι έγιναν κοσμοκράτορες.
• Εφάρμοσαν το «διαίρει και βασίλευε» για τη διακυβέρνηση των κατακτημένων.
• Επηρεάστηκαν από τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό των Ελλήνων.

Οι Έλληνες:

• Βρέθηκαν για πρώτη φορά υπόδουλοι σε ξένο κατακτητή.
• Διατήρησαν τη γλώσσα, τη θρησκεία τους, τα ήθη και τα έθιμά τους,
• «Κατάκτησαν τους κατακτητές» με τα γράμματα και τις τέχνες τους
• Συνεργάστηκαν και δημιούργησαν τον «ελληνορωμαϊκό πολιτισμό».

Στα χρόνια της «ρωμαϊκής ειρήνης»

• Προόδευσαν η γεωργία, η βιοτεχνία, η ναυτιλία και το εμπόριο.
• Περιορίστηκαν οι μεγάλες κοινωνικές διαφορές.
• Πλούσιοι και φτωχοί έπαιρναν μέρος στις γιορτές.

Β. Η αυτοκρατορία μεταμορφώνεται

Ο Κωνσταντίνος:

• Yπέγραψε με το Λικίνιο το Διάταγμα της ανεξιθρησκίας στα Μεδιόλανα.
• Νίκησε το συνάρχοντά του Μαξέντιο κι έγινε μονοκράτορας.
• Μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους από τη Ρώμη στο Βυζάντιο.
• Έχτισε τη Νέα Ρώμη και τη στόλισε με θαυμαστά κτίρια και έργα τέχνης.
• Βοήθησε σημαντικά την επικράτηση και τη διάδοση του χριστιανισμού.

Ο Θεοδόσιος:

• Επέβαλε το χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους
• Χώρισε την αυτοκρατορία σε ανατολική και δυτική.
• Όρισε τους δύο γιους του, Αρκάδιο και Ονώριο, κυβερνήτες των δύο κρατών.

Να θυμάμαι ότι

• Προόδευσαν η γεωργία, η βιοτεχνία, η ναυτιλία και το εμπόριο.
• Περιορίστηκαν οι μεγάλες κοινωνικές διαφορές.
• Πλούσιοι και φτωχοί μετείχαν στις γιορτές.

Γ. Το βυζαντινό κράτος, μια δύναμη που μεγαλώνει

Ο Ιουστινιανός στη διάρκεια της βασιλείας του:

• Διάλεξε ικανούς συνεργάτες
• Πήρε αποφασιστικά μέτρα για την ανασυγκρότηση του κράτους.
• Αντιμετώπισε τη στάση του «Νίκα», που άφησε πολλά τραύματα στην αυτοκρατορία.
• Έκτισε στην Κωνσταντινούπολη την Αγία Σοφία, τον πιο μεγάλο και πιο όμορφο ως τότε ναό με πρωτότυπο για την εποχή αρχιτεκτονικό σχέδιο.
• Με νικηφόρους πολέμους επανάκτησε τα κατακτημένα εδάφη στη Δύση.
• Επέκτεινε την αυτοκρατορία στα παλιά της σύνορα και έκανε πάλι τη Μεσόγειο «Βυζαντινή λίμνη».

Δ. Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί

Οι Βυζαντινοί χρησιμοποιούσαν πολλούς τρόπους για να αντιμετωπίσουν τους γειτονικούς λαούς και να ζήσουν ειρηνικά μαζί τους:

• Ασφάλιζαν με στρατό τα σύνορά τους κι αντιμετώπιζαν τις απειλές τους.
• Επικοινωνούσαν κι υπέγραφαν συνθήκες ειρήνης μαζί τους.
• Χρησιμοποιούσαν διπλωματικά μέσα για να λύνουν τις διαφορές τους.
• Εξαγόραζαν με χρήματα τη συμφωνία τους, σε κάποιες περιπτώσεις.
• Τους παραχωρούσαν γη και τους έπαιρναν μισθοφόρους στο στρατό τους.
• Επέκτεινε την αυτοκρατορία στα παλιά της σύνορα και έκανε πάλι τη Μεσόγειο «Βυζαντινή λίμνη».

Συγκεκριμένα:

• Έκλεισαν ειρήνη με τους Αβάρους, δίνοντάς τους πολλά χρήματα.
• Πολέμησαν και νίκησαν τους Πέρσες στη χώρα τους
• Απώθησαν τους Άραβες από την Πόλη χρησιμοποιώντας το «υγρό πυρ».
• Εκχριστιάνισαν τους Σλάβους, τους Βουλγάρους και τους Ρώσους.
• «Χρησιμοποίησαν τη διπλωματία συχνότερα από το ξίφος».

Ε. Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους

Στα χρόνια των Ισαύρων αυτοκρατόρων έγιναν τολμηρές μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία και στη διοίκηση:

• Χωρίστηκε η αυτοκρατορία σε θέματα.
• Ψηφίστηκαν νόμοι για καλύτερες συνθήκες ζωής στους αγρότες.
• Ανατέθηκε στους δικαστές η πιστή εφαρμογή των νόμων.

Όμως:

• Δημιουργήθηκε το πρόβλημα της λατρείας των εικόνων.
• Διχάστηκε ο λαός σε εικονομάχους και στους εικονολάτρες.
• Καταστράφηκαν ανεκτίμητα έργα τέχνης.
• Η εικονομαχία σκίασε το έργο και η δόξα των Ισαύρων.

Το πρόβλημα της εικονομαχίας λύθηκε οριστικά με την αναστήλωση των εικόνων.

Στα χρόνια διακυβέρνησης των Μακεδόνων:

• Το κράτος αναδιοργανώθηκε και μεγάλωσε.
• Ψηφίστηκαν φιλάνθρωποι και δίκαιοι νόμοι.
• Άνθισαν ιδιαίτερα τα γράμματα και οι τέχνες.
• Δημιουργήθηκαν και λειτούργησαν ανώτατες σχολές.
• Διδάχτηκαν και διασώθηκαν πολλά αρχαία ελληνικά κείμενα.
• Προόδευσε η γεωργία, η βιοτεχνία και το εμπόριο.
•  

Στ. Το βυζάντιο παρακμάζει και υποκύπτει σε κατακτητές

Το Βυζάντιο άρχισε να παρακμάζει επειδή:

• Παραχώρησε προνόμια στους ξένους.
• Κατάργησε το νόμο του Αλληλέγγυου.
• Εμφανίστηκαν νέοι εχθροί, οι Σελτζούκοι στην Ανατολή και οι Νορμανδοί στη Δύση.
• Οι Φράγκοι σταυροφόροι κατέλαβαν την Πόλη, το 1204.

Το 1261, στα χρόνια της βασιλείας του Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου, η Πόλη απελευθερώθηκε. Τα εσωτερικά προβλήματα και οι εμφύλιες διαμάχες όμως παρέμειναν. Και οι εχθροί του Βυζαντίου εξακολούθησαν να είναι πολλοί και επικίνδυνοι.

Τη δύσκολη κατάσταση των Βυζαντινών την εκμεταλλεύτηκαν οι Οθωμανοί Τούρκοι και κατέλαβαν πολλές επαρχίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο τελευταίος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, προσπάθησε να σώσει την Πόλη. Πήρε πολλά μέτρα να περιορίσει τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα. Όμως δεν τα κατάφερε. Η Πόλη κυριεύτηκε το 1453 από τους Οθωμανούς, παρά τη γενναία αντίσταση του αυτοκράτορα και των υπερασπιστών της.

 (πηγή :  ηλεκτρονικό βιβλίο/ Ιστορία Ε΄τάξης)