Ενότητα 1: Ο φίλος μας το περιβάλλον

  Σ' αυτήν την ενότητα θα μάθουμε να 

    - Αφηγούμαστε ιστορίες 

   - Περιγράφουμε γεγονότα 

   - Χρησιμοποιούμε σωστά τους χρόνους των ρημάτων

   - Χρησιμοποιούμε επιρρήματα, προθέσεις, προτάσεις που φανερώνουν χρόνο

 
Κάνε κλικ να διαβάσεις το βιβλίο του μαθητή



Ενότητα 1: Ο φίλος μας το περιβάλλον

Ο φίλος μας το δάσος

(Ενότητα 1η:Το πέρασμα του χρόνου στο δάσος)

  Ο χρόνος κυλούσε παράξενα στο δάσος. Θρόιζε μαζί με τα πράσινα φύλλα της άνοιξης ή έπεφτε αργά μαζί με τις νιφάδες του χιονιού. Έσταζε από τα κλαδιά μαζί με τις σταγόνες της φθινοπωρινής βροχής ή χόρευε σαν διαμαντόσκονη στις αχτίδες του καλοκαιριάτικου ήλιου. Κυλούσε μαζί με τη ζωή και γινόταν ένα μ' αυτή.

(Ενότητα 2η:Η διάρκεια ζωής των πλασμάτων του δάσους)

    Υπήρχαν πλάσματα στο δάσος σαν τα Εφήμερα, τα μικρά έντομα που φτερούγιζαν πάνω από τα ρυάκια το Μάη και που ζούσαν μονάχα μια μέρα. Ήταν περίεργο όταν σκεφτόσουν πως μόλις και προλάβαιναν να δουν μια δεύτερη ανατολή, αν το προλάβαιναν κι αυτό. Υπήρχαν άλλα ζωάκια που ζούσαν πολλά ή λίγα καλοκαίρια και χειμώνες. Και τέλος, υπήρχαν οι πράσινοι γίγαντες, τα δέντρα, που κανένας δεν ήξερε πόσο ζούσαν. Τα ίδια το ήξεραν, αλλά τα δέντρα ένιωθαν τόσο διαφορετικά το χρόνο!

(Ενότητα 3η:Η αίσθηση των πλασμάτων του δάσους για τη διάρκεια ζωής τους)

 Τα μικρά Εφήμερα όμως ζούσαν με τον τρόπο τους σε μία μέρα όσο ζούσαν τα δέντρα σε εκατοντάδες χρόνια. Μόνο ο ήλιος μετρούσε τη ζωή με αυγές και δειλινά. Τα πλάσματα του δάσους ήξεραν μόνο ότι ζούσαν μια ολόκληρη ζωή, και το τι μετρούσε ο ήλιος δεν είχε καμιά σημασία. Έτσι κι αλλιώς, ο ήλιος έλαμπε για όλα.   

    Το πόσο καιρό έμεινε ο Πορκιουπίνος, ο σκαντζόχοιρος, με τον Τιμ, το σκίουρο, είναι ένα ερώτημα που μπορεί να ενδιέφερε μόνο τους ανθρώπους, αλλά οι άνθρωποι δεν ανήκαν στον κόσμο του δάσους. Τα πλάσματα που ζούσαν εκεί δεν ήξεραν τα ρολόγια, αλλά, κι αν ακόμη τα ήξεραν, είναι σίγουρο ότι δε θα ενδιαφέρονταν γι' αυτά.

  Υπήρχε η ώρα του φαγητού και η ώρα του ύπνου. Υπήρχε η ώρα που έκανε κρύο, ζέστη, που είχε βροχή ή αέρα. Και κάποτε έφτανε η ώρα που το κάθε πλάσμα χανόταν και οι γείτονες του δεν το ξανάβλεπαν ποτέ. Όλα αυτά ήταν φυσικά. Αλλά ο χρόνος που ξέρουν τα ρολόγια ήταν κάτι αφύσικο για το δάσος.

Γιώργος Μπόντης, Λαμπερά αγκάθια, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2004

Ερμηνεία λέξεων και φράσεων του κειμένου

 

Θρόιζε (ρ. θροΐζω): έκανε έναν

ελαφρύ και συνεχή θόρυβο όπως τα φύλλα των δέντρων στο φύσημα του αέρα.

 πλάσματα (ουσ., το πλάσμα): αυτά που έχει πλάσει, δημιουργήσει ή επινοήσει κάποιος.

τα Εφήμερα (επίθ., εφήμερος, -η, -ο): αυτά που διαρκούν, ζουν μόνο μία μέρα.

 ρυάκια (ουσ., το ρυάκι): μικρά ρεύματα νερού,ποταμάκια.

 Μόνο ο ήλιος μετρούσε τη ζωή με αυγές και

δειλινά: τα πλάσματα του δάσους δεν αντιλαμβάνονταν το πέρασμα του χρόνου βασιζόμεναστην ανατολή και τη δύση του ήλιου.

 Πορκιουπίνος (κύριο όνομα· προέρχεται από

την αγγλική λέξη porcupine = σκαντζόχοιρος)

 η ώρα που το κάθε πλάσμα χανόταν: η στιγμή

που κάθε ζώο, έντομο κ.λπ. του δάσους πέθαινε.

Λεξιλόγιο

 

 

Χρόνος είναι η έννοια εκείνη με την οποία αντιλαμβανόμαστε 

• πότε γίνεται κάτι ή 
• πόσο διαρκεί κάτι.

  

Ενεργητική φωνή                        Παθητική φωνή     

Ενεστώτας	τι κάνω τώρα; δένω αγαπώ -	τι παθαίνω τώρα;                              δένομαι αγαπιέμαι διηγούμαι
Παρατατικός	τι έκανα χτες πολύ ώρα; έδενα αγαπούσα -	τι πάθαινα χτες πολύ  ώρα; δενόμουν αγαπιόμουν(α) διηγούμουν ή διηγιόμουν(α)
Αόριστος	τι έκανα χτες μια στιγμή; έδεσα αγάπησα -	τι έπαθα χτες μια στιγμή; δέθηκα αγαπήθηκα διηγήθηκα
Στιγμιαίος Μέλλοντας	τι θα κάνω αύριο μια στιγμή ;      θα δέσω θα αγαπήσω	τι θα πάθω αύριο μια στιγμή ; θα δεθώ θα αγαπηθώ θα διηγηθώ
Εξακολουθητικός Μέλλοντας	τι θα κάνω αύριο  πολλή ώρα ; θα δένω θα αγαπώ	τι θα παθαίνω αύριο πολλή ώρα; θα δένομαι θα αγαπιέμαι θα διηγούμαι
Παρακείμενος	τι έχω κάνει ως τώρα ; έχω δέσει           έχω αγαπήσει	τι έχω πάθει ως τώρα; έχω δεθεί έχω αγαπηθεί έχω διηγηθεί
Υπερσυντέλικος	τι είχα κάνει ως χτες;                   είχα δέσει                είχα αγαπήσει	τι είχα πάθει ως χτες;            είχα δεθεί            είχα αγαπηθεί            είχα διηγηθεί
Συντελεσμένος Μέλλοντας	τι θα έχω κάνει ως αύριο;           θα έχω δέσει          θα έχω αγαπήσει	τι θα έχω πάθει ως αύριο;           θα έχω δεθεί          θα έχω αγαπηθεί          θα έχω διηγηθεί

φωνές	χρόνους	εγκλίσεις
Ενεργητική -ω, -ώ Παθητική -ομαι, -ιεμαι -ούμαι -ώμαι	Παρόν Ενεστώτας, Παρακείμενος Παρελθόν Παρατατικός Αόριστος Υπερσυντέλικος Μέλλον Μέλλοντες: Στιγμιαίος, Εξακολουθητικός, Συντελεσμένος	Οριστική φανερώνει το πραγματικό, το σημερινό, το βέβαιο ΠΧ ο Νίκος τρέχει,  ο σκύλος γαβγίζει,  το παιδί ντύθηκε,  η μπάλα χάθηκε…… Άρνηση : ΔΕΝ  πχ Ο Νίκος δεν τρέχει  Υποτακτική (να, για να, εάν, ας, όταν, αφού) φανερώνει αυτό που θέλουμε ή αυτό που περιμένουμε να γίνει  δηλ. επιθυμία, ευχή, προτροπή, παράκληση , διαταγή..... ΠΧ  όταν δροσίζει νιώθω πιο ευχάριστα ,   όταν χιονίσει θα πάμε για σκι,  πρέπει να έχω διαβάσει μέχρι να έρθει η μητέρα μου  Άρνηση: Μη(ν)  πΧ να μην έρθεις νωρίς Υποτακτική έχουν ο Ενεστώτας, ο Αόριστος, ο Παρακείμενος Προστακτική φανερώνει διαταγή , παράκληση ή ευχή ΠΧ σταμάτα τις φωνές,  τρέξτε γρήγορα Προστακτική έχουν ο Ενεστώτας κι ο Αόριστος.

κάνε κλικ και δες περισσότερα για

Τα ρήματα 

(Φωνές, χρόνοι, εγκλίσεις, Υ,Α,Κ, κλίση ρημάτων α'&β' συζυγίας, ορθογραφία ρημάτων)

                                                                                                                                                                  

Φράσεις με προθέσεις που δηλώνουν χρόνο:

• από, για, ίσαμε + επίρρημα ή όνομα (σε αιτιατική πτώση) π.χ.:
  
  Τα καταστήματα θα είναι ανοιχτά από νωρίς/ από τη Δευτέρα
  

        Έφυγε για πάvτα/ για την ώρα.

        Θα έχει φύγει ίσαμε αύριο/ίσαμε το βράδυ.

        Θα έρθει σε λίγο / σε λίγες μέρες.

•  κατά, με, μετά,προς, + όνομα (σε αιτιατική πτώση)

       Θα έρθει κατά το μεσημέρι.
       Θα έρθει με την αυγή.
       Αυτό σε γίνεται προς το παρόν.
       Θα έρθει μετά το μεσημέρι.

• μέχρι / μέχρις + επίρρημα ή όνομα (σε αιτιατική ή γενική πτώση)

   Θα έχει τελειώσει μέχρι αύριο.
   Θα έχει τελειώσει μέχρι το βράδυ. 

   Θα τρέξει μέχρι τέλους.

•  πριν από + επίρρημα ή όνομα (σε αιτιατική πτώση)
   
• Τέλειωσε πριν από λίγο.
  
  Τον γνώρισε  πριν από ένα χρόνο.

Χρονικές προτάσεις

π.χ. Όταν έρθεις, θα παίξουμε.

 Μέχρι να αρχίσει η βροχή, εixα φτάσει στο σπίτι.

 Εισάγονται 

• με τους χρονικούς συνδέσμους όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (πριν να), μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, όποτε, άμα                                  ή

  • με λέξεις και εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως χρονικοί σύνδεσμοι  όσο, ότι, εκεί που, όσο που να, έως ότου να, κάθε φορά που, μέχρι να ....

  Οι χρονικές προτάσεις συνήθως χωρίζονται με κόμμα(,)από την πρόταση που προσδιορίζουν. 

 

 

                                                                               

  O φίλος μας ο άνεμος

 

 

 

Δον Κιχώτης, Η μάχη με τους ανεμόμυλους

- ρήματα α΄συζυγίας
-σύνθετες λέξεις 
-οικογένειες λέξεων